ดีใจ..จะได้ฉาย มนต์รักแม่น้ำมูล

[มนัส กิ่งจันทร์]

ดีใจ..จะได้ฉาย มนต์รักแม่น้ำมูล

         วันพฤหัสบดีที่ 8 มิถุนายนที่จะถึงนี้ ชมรมผู้สูงอายุเทศบาลนครอ้อมน้อย สมุทรสาคร เพิ่งบอกผมว่าจะขอดูหนังเรื่อง มนต์รักแม่น้ำมูล ผมก็เลยดีใจที่จะได้ฉายหนังที่โด่งดังเรื่องหนึ่งของคนอีสานบ้านผม..

         มนต์รักแม่น้ำมูลนั้น ถ้านับถึงวันนี้ก็เกือบจะครบ 40 ปีแล้วที่ออกฉายมา ต้นกำเนิดของหนังว่ากันว่า ผู้สร้างคือ กมล กุลตังวัฒนา หนุ่มอีสานได้รับแรงบันดาลใจมาจากหนังเรื่อง มนต์รักลูกทุ่ง รุ่นมิตร-เพชรา ของครูรังสี ทัศนพยัคฆ์ที่โด่งดังในปี 2513 กมลก็เกี่ยวข้องอยู่กับหนังมานานแล้วจึงคิดว่า วันหนึ่งเขาจะต้องสร้างมนต์รักลูกทุ่งของคนอีสานให้ได้.. 6 ปีต่อมากมลจึงเริ่มเดินเครื่อง วางพล็อตเรื่อง ให้นักพากย์เขียนบทภาพยนตร์ คิดสร้างเพลงประกอบ หาตัวผู้กำกับการแสดง หาคนมาร่วมทีมงาน วางตัวนักแสดงหลักๆ วางตัวนักร้องเพลงภาคอีสาน จนได้ลงมือสร้างในชื่อ มนต์รักแม่น้ำมูล

         มนต์รักแม่น้ำมูล นำแสดงโดย สมบัติ เมทะนี-นัยนา ชีวานันท์-เนาวรัตน์ ยุกตะนันท์-สุริยา ชินพันธุ์-ปิยะ ตระกูลราษฎร์-เศรษฐา ศิระฉายา-เปียทิพย์ คุ้มวงศ์-วิชชุตา เธียรโสภณ-ศรีไพร ใจพระ-ดาว บ้านดอน-เทพพร เพชรอุบล-นพดล ดวงพร สร้างในนาม ดวงกมลมหรสพ มี กมล กุลตังวัฒนา เป็นผู้อำนวยการสร้าง และครูเพลง พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา เป็นผู้กำกับการแสดง โดยมี สุรสีห์ ผาธรรม เป็นผู้ช่วยกำกับ ฉายครั้งแรกวันที่ 12 สิงหาคม 2520 ที่โรงหนังเพชรรามา เพชรเอ็มไพร์

         เพลงเอกในเรื่องก็มี มนต์รักแม่น้ำมูล (ไพรวัลย์) ลูกทุ่งคนยาก (สนธิ) ฝากใจไว้ที่เดือน (สายัณห์) น้ำตาปริ่มที่ริมมูล (ผ่องศรี) คืนอาลัย (สนธิ) แต่งงานกันเด้อ (สนธิ) ฟ้าไม่ปราณี (ผ่องศรี) แห่พระเวส (ดาว) ลำกล่อมทุ่ง (ไพรินทร์) กินข้าวป่า (มนต์) และเพลงสตริงอีก 2 เพลง

         หากวันนี้ มาถามว่า เมื่อเกือบ 40 ปีที่แล้ว อะไรที่ให้ มนต์รักแม่น้ำมูล ประสบความสำเร็จเกินคาดในกรุงเทพฯ หากจะตอบว่าเนื้อหนัง ก็ยังไม่ชัดนักเพราะโครงเรื่องมีการแบ่งตัวละครออกเป็น 3 คู่ ต่างคู่ต่างเดินเรื่องจนแทบจะไม่ได้มาเจอกันด้วยซ้ำ..หรือว่าจะเป็นเพลงในหนัง ข้อนี้บอกได้เลยว่า เพลงมีส่วนอย่างมากเพราะหนังเรื่องนี้ต้องการสร้างเป็นหนังเพลงอยู่แล้ว บทพิสูจน์ข้อนี้ก็คือ หลังหนังลาโรงไปแล้วแต่เพลงในหนังก็ยังฮิตติดตลาดอยู่อีก..แต่สิ่งที่ฟันธงได้แน่ๆ ก็คือ แรงใจ แรงเชียร์จากคนอีสานที่เข้ามาทำงานในกรุงเทพนั่นเอง ข้อนี้ สังเกตได้จากการเข้าฉายที่โรงหนังเพชรรามา ประตูน้ำ ในปี 2520 นั้นนอกจากจะมีเสียงพากย์ภาษาไทยกลางแล้ว ก็ยังมีการเอาใจด้วยการพากย์เสียงไทยอีสานให้ฟังอีกด้วย แถมหน้าโรงเพชรรามาก็ยังจัดบรรยากาศพื้นๆ อีสานไว้เอาใจคนมาดูหนังอีกด้วย มนต์รักแม่น้ำมูลจึงประสบความสำเร็จเกินคาดอย่างที่บอก

         สำหรับผมแล้ว มนต์รักแม่น้ำมูล เป็นหนังที่ดูง่ายๆ เห็นท้องทุ่ง บรรยากาศกลิ่นอายของความเป็นอีสาน แต่ที่ชอบมากก็เห็นจะเป็นการปล่อยเพลงเข้ามาในหนัง ทำให้ไม่รู้สึกอึดอัด เพลงไตเติ้ลร้องโดย ไพรวัลย์ ลูกเพชร เนื้อหาก็ให้ความรู้สึกดีๆ คู่รักระหว่างสมบัติ-นัยนา รู้สึกว่าธรรมดาเพราะบทไม่ค่อยมี แต่คู่รักระหว่างสุริยา-วิชชุตานั้น ผมว่าทรหดดีครับ ฝ่ายหนุ่มก็อยากจะแต่งงานแต่เพราะความยากจนก็เลยจำเป็นต้องออกจากวงแม่มูลลำเพลินที่มีเปียทิพย์เป็นหัวหน้า เล่นเอาเปียทิพย์เสียใจแทบตาย (เพราะแอบรัก) ฉากที่ผมชอบก็คือ ฉากที่สุริยาเดินทางเข้ามาสมัครเป็นนักร้องที่ซอยบุปผาสวรรค์ หนังจะถ่ายให้เห็นปากซอยบุบผาสวรรค์ แหล่งชุมนุมวงดนตรีลูกทุ่งซึ่งผมกำลังอยากจะเห็นอยู่พอดี ก็เลยได้เห็นซอยบุปผาสวรรค์จริงๆ จากหนังเรื่องนี้ แถมยังให้สุริยาแสดงเป็นคนบ้านนอกที่ดีใจจนข้ามถนนไม่ระวังรถ เกือบจะถูกชนตาย เมื่อสุริยาเป็นนักร้องดังแล้ว ฝ่ายหญิงก็ได้แต่รอคอยการกลับมา ส่วนเปียทิพย์ก็ลุกขึ้นต่อสู้จนได้เป็นนักร้องหมอลำชื่อดังอีกคนหนึ่ง..จังหวะนี้เองที่หนังปล่อยเพลงดังของ 2 นักร้องทั้งสุริยาและเปียทิพย์ออกมาติดๆ กัน เล่นเอาเราน้ำตาซึมเพราะปลาบปลื้มใจในความสำเร็จของคนทั้งสอง

         ส่วนปิยะ-เนาวรัตน์ นั้นเป็นคู่รักที่น่าเศร้า น่ารันทดใจ ฝ่ายหญิงจะต้องไปเป็นลูกบุญธรรมของคนกรุงเทพฯและมีเศรษฐาหนุ่มกรุงเทพฯมาติดพัน..ปิยะแสดงเป็นครูช่วยสอน ก็ได้แต่คิดว่า ตัวเองต่ำต้อยเกินไปเกรงว่าจะทำให้เนาวรัตน์ไม่มีความสุข กระทั่งเนาวรัตน์หมั้นกับเศรษฐา ปิยะก็มาแอบมองดูความสุขของคนที่ตนรักแล้วก็กลับไป ไปนั่งเรือทอดอารมณ์กับแม่น้ำมูล แล้วก็หลับไปในเรือนั้น เนาวรัตน์เองก็ยังรักปิยะ แต่รับหมั้นเพราะตามใจพ่อแม่ เธอจะทำอย่างไร รู้ทั้งรู้ว่าปิยะมาแอบมองเธอหมั้น..หนังก็บอกให้เนาวรัตน์ไปตามหาปิยะ ณ ริมฝั่งแม่น้ำมูล พอเจอกัน เนาวรัตน์ก็เป็นฝ่ายเปิดฉากพูดก่อนเลยว่า รู้ว่าพิณรักเดือน และเดือนก็รักพิณด้วย อะไรที่พิณรักในตัวเดือน คืนนี้เดือนก็จะยอมเป็นของพิณ นั่นคือคำพูดของหนังเมื่อเกือบ 40 ปีที่แล้ว ซึ่งผมดู ผมก็อึ้งเลยว่า แล้วปิยะจะตัดสินใจอย่างไรกับสถานการณ์นี้ แต่แล้วสิ่งที่ผมได้ยินจากปากของปิยะก็คือ “เดือน.. ความรักของพิณที่มีต่อเดือนนั้น สะอาดจนเกินกว่าที่พิณจะทำให้เดือนมีราคีได้...” ผมฟังประโยคนี้แล้ว ก็รู้สึกดีขึ้นมาทันที..มันทำให้รู้สึกว่า ความรักที่บริสุทธิ์นั้นเป็นอย่างไร..การไม่ฉกฉวยโอกาส หาใช่เป็นเรื่องของคนโง่อย่างที่ผู้ชายหลายคนคิดไม่ ปรากฏว่าคืนนั้น เดือนก็ได้ใจปิยะไปเต็มๆ ทั้งคู่จบการสนทนาด้วยคำว่า แล้วพรุ่งนี้ พิณจะไปส่งเดือนหรือเปล่า..ปิยะก็ได้แต่พยักหน้า..แล้วหนังก็ตัดไปที่ขบวนรถไฟสายอุบล-กรุงเทพฯ ที่จอดอยู่ที่ชานชานชลา เดือนอยู่ในกิริยากระวนกระวายใจ ตาก็เฝ้ามองหาแต่พิณคนรักที่บอกว่าจะมาส่ง..รถไฟก็ใกล้จะออกจากสถานีแล้ว แต่ยังหาปิยะไม่เจอ ส่วนปิยะนั้นเมื่อมาถึงสถานีรถไฟแล้ว แต่ก็ไม่กล้าเข้าไปให้เดือนเห็น ได้แต่ยืนมองดูเดือนห่างๆ..กระทั่งรถไฟแล่นออกจากสถานีไป..เดือนก็ยังไม่หายกระวนกระวาย สายตาก็มองหาแต่ปิยะ ส่วนปิยะก็ได้แต่แอบมองดูเดือนกับขบวนรถไฟที่ค่อยๆ เคลื่อนตัวออกจากสถานี..แล้วหนังก็เปลี่ยนภาพเห็นปิยะเดินซึมๆ ไปยังริมฝั่งแม่น้ำมูลที่เคยพลอดรักกันพร้อมๆ กับท่อนฮุคของเพลงมนต์รักแม่น้ำมูลดังขึ้นมา หนังก็ จบ.. ผมได้แต่ถามตัวเองว่า ถ้าผมเจอสถานการณ์ความรักแบบปิยะ-เนาวรัตน์ แล้วผมจะทำอย่างไรระหว่าง..รักแล้วต้องได้หรือรักแท้ต้องเสียสละ..

[มนัส กิ่งจันทร์]

      ฉายจริงๆ ประมาณ 9 โมงครึ่งครับเพราะผู้สูงอายุจะร้องเพลงคาราโอเกะก่อนตั้งแต่ 9 โมงเช้าครับ..ชมรมนี้จะมาประมาณ 40-50 คนครับ ยังมีที่ว่างสำหรับท่านที่สนใจจะชมได้อีกหลายท่านครับ.. มาได้ครับ

      รักระหว่างคนจนกับคนรวย.. เรื่องนี้ได้รับอิทธิพลมาจาก มนต์รักลูกทุ่ง ปี 2513 ถ้ามีโอกาสได้ดูหนังนั้น จะเห็นว่า เนาวรัตน์เป็นลูกที่ดีของพ่อแม่ ถูกอบรมสั่งสอนมาให้เคารพเชื่อฟังผู้หลักผู้ใหญ่ ยิ่งสมัยนั้นอิทธิพลของลัทธิคลุมถุงชนยังคงมีอยู่..เด็กจึงไม่อาจปฏิเสธได้ แต่เนาวรัตน์เองก็พยายามจะแหกคอกเหมือนกันเพราะคิดว่า ตนรักกับปิยะ ก็ไม่อยากให้ปิยะที่รักตนมากๆ นั้นกลายเป็นผู้ผิดหวัง..แต่ปิยะกลับเป็นคนที่สอนเนาวรัตน์ให้รู้จักความหมายที่กว้างขวางของคำว่า รัก..นะครับ.. หนังเรื่องนี้มีคู่รักอยู่ 3 คู่ จะสมหวังกัน 2 คู่..ผิดหวัง 1 คู่ แต่ฉากจบของคู่ที่ผิดหวังนี้เองกลับทำให้คนดูรู้สึกอิ่มเอมใจยิ่งกว่าเห็นคู่นี้สมหวังเสียอีก..ข้อสำคัญเพลงในหนังแต่ละเพลงไพเราะและดีมากๆ ครับ...

      ส่วนเรื่องนี้ เพิ่งทำฟิล์มเสร็จเมื่อเสาร์ที่แล้ว แต่วันนี้ เพื่อนๆ หลายคน ก็นัดขอดูแบบด่วนๆ แบบใบ้ๆ ก็ดู วิกประเดิม บางบอน ก็ตามใจเผื่อว่าอาจจะลัดคิวฉายอีก..

เขียนถึงการฉายหนัง มนต์รักแม่น้ำมูล ตามลิงค์นี้
http://www.komchadluek.net/news/ent/280872


 

[มนัส กิ่งจันทร์]

ภาพบางส่วนจากเรื่อง  มนต์รักแม่น้ำมูล ดาว บ้านดอน-เทพพร เพชรอุบล สุริยา-วิชชุตา เนาวรัตน์-เศรษฐา

[มนัส กิ่งจันทร์]

นพดล ดวงพร-สุริยา ชินพันธ์   เปียทิพย์ คุ้มวงศ์ หัวหน้าวงลำเพลิน.. ลูกน้องมาขอลาไปสู้ชีวิตที่กรุงเทพฯ สมัยนั้น ซอยบุปผาสวรรค์ ถนนจรัญสนิทวงศ์ เป็นที่เลื่องชื่อ ใครอยากเป็นนักร้อง อยากจะจ้างวงดนตรีก็ต้องมาที่ซอยนี้  หนังถ่ายให้เห็นสำนักงานต่างๆ เปิดไว้คอยรับงาน..

[มนัส กิ่งจันทร์]

สุริยา มาสมัครเป็นนักร้อง..แต่ก็เหมือนถูกหลอก

 

[มนัส กิ่งจันทร์]

สุคนธ์ คิ้วเหลี่ยม-ศรีไพร ใจพระ ก็แสดงด้วย ต่อมาเปียทิพย์ก็ได้เป็นนักร้องดัง.. กำลังร้องเพลง ลำกล่อมทุ่ง  ตอนนั้นผมแค่6ขวบ จำฉากที่คุณอาเปียทิพย์ ร้องเพลงนี้ได้ติดตาไม่เคยลืม กับบทเพลงที่ร้อง เพื่อนที่อุบลบอกว่าฉากนี้ถ่ายทำที่อุบลด้วยครับ

สุริยา ก็ได้ร้องอัดเพลง.. ตั้งวงชื่อ แคน มนต์แม่มูล

[มนัส กิ่งจันทร์]

 เนาวรัตน์ก็มีหนุ่มกรุงเทพฯมาติดพัน..  ครูพิณ (ปิยะ) นี่แหละคนเศร้าของเรื่อง

รถไฟกำลังจะออกจากสถานีอุบล.. คนก็ครวญหา.. ปิยะก็มา..แต่มาแบบแอบๆ กลัวจะกลั้นความเศร้าไม่อยู่  สงสารปิยะครับ เรื่องนี้ ดูก็ยังอดสงสารไม่ได้ บทน่าจะให้สมหวัง

[มนัส กิ่งจันทร์]

มนต์รักแม่น้ำมูล..  พรุ่งนี้ ฉายแล้วครับ และอาจเพราะคุณเคน สองแคว (Nakhon Sripetch) เขียนข่าวงานนี้ให้ ทีวีีไทยพีบีเอสก็เลยติดต่อมาขอทำข่าวฉายหนังครั้งนี้ด้วยครับ