บทที่ 571 ชุมทางหนังไทยในอดีต เสนอ โรงหนังถวิลภาพยนตร์ ร้อยเอ็ด (2506-2535)

[นายเค]

บทที่ 571
ชุมทางหนังไทยในอดีต เสนอ
โรงหนังถวิลภาพยนตร์ ร้อยเอ็ด (2506-2535)
โดย มนัส กิ่งจันทร์
(facebook 13 สิงหาคม 2557)

          สวัสดีครับทุกท่าน.. ภารกิจช่วยหนังไทยเมื่อวันที่ 10-11 สิงหาคม 2557 ที่พวกเราเพิ่งเดินทางไปร้อยเอ็ด-มหาสารคาม-ขอนแก่น นั้น นอกจากจะได้ฟิล์มหนังกลับมาด้วย เรายังได้เรื่องราวของโรงหนังเก่าที่ร้อยเอ็ดมาฝากด้วยครับ.. วันนี้จะพาไปรู้จักอดีตของ โรงหนังถวิลภาพยนตร์ ที่จังหวัดร้อยเอ็ด..

          ชื่อของ ถวิลภาพยนตร์ นั้น ผมได้ยินมาหลายสิบปีแล้ว ตั้งแต่ตอนที่ คุณโต๊ะพันธมิตร เริ่มออกตามหากากฟิล์มหนังไทยเก่าๆ ยุคมิตร-เพชรา มาทำวีซีดีจำหน่ายเมื่อประมาณปี 2541 ตอนนั้นก็มีคนบอกแล้วว่า บริการหนังกลางแปลงของถวิลภาพยนตร์ มีหนังเก่าๆ เก็บไว้เยอะมากๆ แต่ก็ไม่มีโอกาสได้เห็นหนังเหล่านั้น กระทั่งมาพบกับ อาจารย์ประนอม แซ่เซีย ลูกสาวเจ้าของโรงหนังเฉลิมเอก และคุณมานะ หวายทิพย์ มือฉายหนังคนแรกของโรงหนังเฉลิมเอก นั่นแหละครับถึงได้รู้ว่า เมืองร้อยเอ็ด มีโรงหนังมาก่อนแล้วคือ โรงหนังเสรี-โรงหนังเฉลิมเอก โรงหนังหลักเมืองและที่เปิดตัวติดๆ กันมาก็คือ โรงหนังถวิลภาพยนตร์ ของคุณถวิล จุรีมาศ นี่แหละครับ.. แต่อย่าเพิ่งดีใจนะครับว่า เราเจอฟิล์มกรุใหม่..  เพราะฟิล์มกรุนี้ได้บริจาคให้หน่วยงานของรัฐไปหมดแล้วครับ.. แต่วันนี้ เราจะมารู้จักโรงหนังถวิลภาพยนตร์ จากหนังสืองานพระราชทานเพลิงศพ คุณถวิล จุรีมาศ ซึ่งมีขึ้นเมื่อวันที่ 2 ตุลาคม 2556 ครับ..

 
ภาพถ่ายคุณถวิล จุรีมาศ เมื่อหนุ่มๆ

          หนังสือเล่มนี้ ผมได้รับมาจากเจ้ดำ เจ้าของบริการหนังกลางแปลง ไทยแหลมทอง จังหวัดร้อยเอ็ด.. เหตุที่ได้รับมานั้นก็เพราะก่อนหน้านี้ ผมขอให้เจ้ดำช่วยหาฟิล์มหนังไทยเก่าๆ โดยเฉพาะรุ่นฟิล์มดำหรือฟิล์มธรรมดา เจ้ดำก็บอกว่า ถ้าเยอะที่สุดในร้อยเอ็ด ก็ต้อง ถวิลภาพยนตร์ เพราะอยู่มานานและดังที่สุดในจังหวัดร้อยเอ็ด มีทั้งโรงหนังและฉายหนังกลางแปลงด้วย.. จากนั้นเจ้ดำก็บอกว่า ในหนังสืองานพระราชทานเพลิงศพฯ เล่มนี้มีการเขียนประวัติโรงหนังถวิลภาพยนตร์ไว้ด้วย ผมจึงได้ขอมาเผยแพร่นะครับ..

          การเล่าเรื่องโรงหนังถวิลภาพยนตร์นี้ ท่านที่สนใจคงต้องคลิกอ่านรายละเอียดเองจากภาพที่ผมสแกนมานะครับ..ผมเองก็เพิ่งได้อ่านพร้อมๆ กับท่านนี่แหละครับ เรื่องราวของ โรงหนังถวิลภาพยนตร์ จะมีที่มาอย่างไร เชิญคลิกอ่านตามภาพข้างล่างนี้ได้เลยครับ...

ปฐมเหตุแห่งการกำเนิดโรงหนังถวิล..

          จากหน้าที่ 56.. จะเห็นต้นกำเนิด โรงหนังถวิล ที่เกิดขึ้นเมื่อปี 2506 นั้น เริ่มต้นจากการที่คุณถวิล จุรีมาศ เช่าโรงหนังเก่ามาจากนายกิมทง เกษมทรัพย์ แต่ไม่ได้บอกว่า โรงหนังของนายกิมทง นั้น ชื่อเดิมว่าอะไร..เพราะเมื่อคุณถวิล เช่ากิจการมาแล้วก็เปลี่ยนชื่อเป็น โรงหนังถวิลภาพยนตร์

ขยายภาพจากหน้าที่ 56 จะเห็นว่า โรงหนังถวิลยุคปี 2506 นั้น เก้าอี้นั่งเป็นไม้แบบนี้ครับ


ภาพนี้ เข้าใจว่า เป็นการทำบุญตอนเปิดโรงหนังถวิล แต่ไม่แน่ใจว่า จะเป็นเมื่อปี 2506 หรือว่าตอนที่สร้างใหม่เป็นโรงหนัง 2 ชั้น..

          จากหน้าที่ 57.. อ่านมาถึงหน้านี้ จะเห็นว่า โรงหนังได้พูดถึงนักพากย์หนังหลายๆ คนและขณะที่โรงหนังถวิลกำลังเจริญรุ่งเรืองนั้น ต้นปีมกราคม 2507 โรงหนังถวิลก็ถูกไฟไหม้ หลังจากที่ฉายหนังเรื่อง วันเผด็จศึก เลิกแล้ว ไฟไหม้ครั้งนี้เรียกว่า ทำให้คุณถวิล หมดตัวเลยและยังต้องใช้ค่าฟิล์มหนัง วันเผด็จศึก อีก 3-5 หมื่นบาทให้เจ้าของหนังด้วย แต่นั่นก็หาทำให้คุณถวิลท้อแท้ไม่..

ขยายภาพมาดูใกล้ๆ ภาพนี้คงเป็นโรงหนังถวิล ที่สร้างใหม่หลังเกิดไฟไหม้เมื่อต้นปี 2507 จะเห็นคัดเอ๊าท์หนังเรื่อง 2 สิงห์แผ่นดินใหญ่

          จากหน้าที่ 58-59.. ปี 2507 คุณถวิลจึงหาทางสร้างโรงหนังขึ้นใหม่อีก โดยย้ายมาสร้างบริเวณที่ดินของตนเองที่ตลาดหนองแคน หรือสนามมวยเดิม ถนนเพลินจิต แต่ว่าขณะสร้างโรงหนังใหม่นั้น คุณถวิลก็สร้างวิกหนังชั่วคราว หลังคามุงสังกะสี ใช้เก้าอี้พับ.. ก็ฉายอยู่จนกระทั่งโรงใหม่สร้างเสร็จเป็นโรงหนัง 2 ชั้น มีพัดลมยักษ์ จุคนได้เป็นพันคนและต่อมาภายหลังก็เปลี่ยนเป็นโรงหนังติดแอร์

หน้า 59 ครับ

ภาพนี้เล็กมากๆ ก็ลองขยายดู จะเห็นป้ายชื่อโรงหนังถวิลภาพยนตร์อยู่ด้านบน และก็กำลังจะฉายหนังเรื่อง เจ็ดอภินิหาร..ไม่แน่ใจว่าเป็นการเปิดโรงใหม่หรือไม่เพราะมีการตั้งแถวตั้งขบวนต้อนรับใหญ่โตครับ


ส่วนภาพนี้เป็นภายในโรงหนังถวิลที่สร้างใหม่ มีที่นั่งเป็นพันที่นั่ง ระยะแรกๆ ติดพัดลมยักษ์ ต่อมาก็ปรับเป็นติดแอร์..


คงเป็นวันทำบุญเปิดโรงหนังถวิลแห่งใหม่นะครับ มองไปลึกๆ ด้านในจะเห็นใบปิดหนังที่คนบ้านเราเรียกว่า โปรแกรมหนัง นะครับ

          จากหน้าที่ 60-61.. ว่าด้วย หน่วยฉายหนังเร่ของคุณถวิล นอกจากจะเป็นเจ้าของโรงหนังแล้ว คุณถวิลยังตั้งบริการหนังเร่หรือหนังกลางแปลงเพื่อรองรับธุรกิจการซื้อหนังมาฉายโรงอีกด้วย กล่าวคือ คุณถวิล จะเป็นผู้ซื้อหนังจากผู้สร้างมาฉายในเขตหรือจังหวัดภาคอีสานและเมื่อหนังออกโรงแล้ว ก็จะใช้ฟิล์มหนังนั้นฉายกับบริการหนังกลางแปลงต่อไป จึงทำให้มีชื่อเสียงมากขึ้นเพราะหนังจะสวยๆ ไม่มีเส้นฝน จึงขยายกิจการได้ถึง 9 หน่วยฉายหรือ 9 จอหนัง..

          ภาพนี้เป็นเด็กหนังบริการถวิลภาพยนตร์ ถ่ายในสำนักงานหรือที่ภาษาชาวบ้านเรียกว่า ถ่ายในบริการหนังนะครับ ข้างหลังจะมีโปรแกรมหนังเรื่อง ลูกสาวกำนัน ที่จารุณีแสดงด้วยครับ..

          ส่วนภาพนี้ แต่เดิมคุณถวิลสร้างเป็นฉางข้าว รับซื้อข้าวเปลือก แต่ว่าเมื่อกิจการหนังเร่เจริญก้าวหน้ามากๆ ก็เลยเลิกฉางและให้ลูกน้องพร้อมรถหนังเร่ไปพักอาศัยแทน

          จากหน้าที่ 62.. หน้านี้จะบอกว่า สมัยนั้นคุณถวิลซื้อหนังจากผู้สร้างรายใดมาฉายบ้างและเมื่อเลิกกิจการในปี 2535 ก็ยังคงเก็บฟิล์มหนังเหล่านั้นไว้ กระทั่งเมื่อหลานชายคือ คุณอนุรักษ์ จุรีมาศ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม จึงขอให้คุณถวิล บริจาคฟิล์มหนังเหล่านั้นให้แก่กระทรวงวัฒนธรรม..

          เมื่อคุณถวิล ซื้อลิขสิทธิ์หนังมาฉายโรงและฉายหนังเร่ด้วยแล้ว บรรดาผู้สร้างหนังก็จะให้ดารามาโปรโมตหนังด้วย ภาพบนซ้ายมือ จะเห็นคุณนัยนา ชีวานันท์-คุณอาวุธ พิทักษ์พงษ์ ถ่ายคู่กับคุณถวิล.. ถัดมาทางขวาสุด น่าจะเป็นคุณอรัญญา นามวงศ์ แล้วก็ภาพล่างซ้ายก็ยังเป็นนัยนา-อาวุธ แต่ภาพขวาล่างสุดนั้น มีการแต่งตัวเลียนแบบหนังด้วย.. ข้างกระจกติดใบปิดเรื่อง ทายาทป๋องแป๋ง ของ กำธร ทัพคัลไลย..

ตัดมาท่อนที่มีการเขียนถึงโรงหนังถวิลถูกไฟไหม้


ญาติพี่น้องคุณถวิล จุรีมาศ

          คุณถวิล จุรีมาศ เกิดปี 2472.. เสียชีวิตเมื่อวันที่ 26 มิถุนายน 2556 สิริอายุได้ 84 ปี.. หนังสืองานพระราชทานเพลิงศพมีจำนวน 288 หน้า ผมขออนุญาตนำเสนอเฉพาะที่เกี่ยวกับความเป็นมาของ โรงหนังถวิลภาพยนตร์ แค่นี้นะครับ..

          วันก่อนโน้นก็อ่านหนังสืองานศพ พันนา ฤทธิไกร.. ก็ได้อะไรหลายๆ อย่าง.. แล้วเมื่อวานนี้ก็มาอ่านย้อนหลังหนังสืองานของคุณถวิล จุรีมาศ..อีก ก็รู้อะไรเพิ่มขึ้นอีกหลายอย่าง..บางอย่างก็ทำให้ปลง.. บางอย่างก็ทำให้เห็นสัจจะธรรม..โรงหนัง-หนังเร่..กับความเปลี่ยนแปลง.. บัดนี้ แม้แต่ความทรงจำ ก็แทบจะไม่เหลือในความทรงจำของคน.. คนที่ไม่เคยมองหาอดีต...ครับ

          เมื่อปี 2542 ช่วงที่ผมตามคุณโต๊ะพันธมิตรไปหาฟิล์มหนัง 16 มม.นั้น ถ้าเป็นจังหวัดร้อยเอ็ดแล้ว..ทุกเสียงจะบอกว่า ต้องไปหาที่บริการถวิลภาพยนตร์ แต่ครั้นพอจะตามต่อ ก็ถูกเบรกด้วยคำว่า ไม่ต้องเข้าไปหรอก เจ้านี้เขาไม่ขายฟิล์มให้ใคร..ก็เลยไปหาที่แหล่งอื่นๆ ต่อมาปี 2546 ตอนที่ผมไปร้อยเอ็ดอีกครั้งหนึ่ง ก็เลยพากันตามหาลูกน้องเก่าๆ ของบริการถวิลภาพยนตร์เพราะได้ข่าวว่า พอคุณถวิลเลิกทำโรงหนัง เลิกทำหนังเร่ ก็ยกหน่วยฉายหนังให้ลูกน้องไปทำกินต่อ..ก็ไปเจอคนหนึ่งตั้งชื่อหน่วยฉายหนังว่า ไก่ชนนนทวรรณ..พอถามก็ได้ความจริงเช่นว่านี้.. แต่ที่ได้ข้อมูลเพิ่มเติมมาก็คือ ถ้าเป็นหนัง 16 มม.  ก็ไม่ค่อยมีหรอกครับ เน้นแต่หนัง 35 มม.ที่เก็บไว้.. บางเรื่องที่ดังๆ ลูกน้องคนนี้ก็เคยไปขอมาฉายกลางแปลงด้วย แต่หลังๆ ไม่ได้ไปขอมาฉายแล้วเพราะฟิล์มมันเก่า มีเส้นฝน สีแดงๆ ก็เลยไม่ได้ไปนำมาฉาย..ยังได้ความต่ออีกว่า ที่โกดังเก็บฟิล์มไว้เยอะมากๆ แต่ยังไง เขาก็ไม่ขายครับ..

          สุดท้ายก็ทราบว่า คุณถวิลได้บริจาคฟิล์มเหล่านั้นไปหมดแล้วครับ.. เมื่อคืนนี้ ผมลองค้นหาในกูเกิ้ล พิมพ์ชื่อ ถวิลภาพยนตร์ ร้อยเอ็ด ก็แทบไม่มีข้อมูล เข้าใจว่า ยังไม่ค่อยมีใครเขียนถึงโรงหนังนี้.. น่าเสียดายครับ ตำนานและเรื่องราวที่ยิ่งใหญ่ระดับนี้กลับไม่มีใครสนใจจะเขียน ผมเองก็หลงเข้าใจผิดว่า คุณถวิลเสียชีวิตไปนานแล้ว.. ก็เลยไม่คิดอะไร..พอมาเจอหนังสืองานพระราชทานเพลิงศพบอกว่า ตายปี 2556 นี่เองครับ.. ก็ได้แต่เสียดาย ไม่งั้นเราจะได้ฟังเรื่องราวมากมายกว่านี้ครับ..

---------------
Maxkie Mitt เป็นข้อมูลของโรงหนังถวิลภาพยนต์ ที่มีรายละเอียดข้อมูลดีมากๆเลยครับ ภาพประกอบทั้งสีและขาวดำก็น่าสนใจ ถึงขนาดพี่มนัสอ่านก่อนนอน จนหลับแล้วยังเก็บไปฝันต่อเลยครับ

          วันนี้ ตอนเย็นๆ เจ้ดำ เจ้าของหนังเร่ไทยแหลมทอง ร้อยเอ็ด โทรมาถามว่า ได้รับหนังสืองานศพคุณถวิล จุรีมาศ ที่ฝากไว้กับอาจารย์ประนอมแล้วหรือยัง.. ผมก็บอกว่า ได้รับไว้แล้ว อ่านแล้วและก็โพสลงเฟสบุ๊กแล้ว จากนั้นก็คุยกันเรื่องตามหาฟิล์มเก่าๆ เจ้ดำบอกว่า ถ้ามีแหล่งฟิล์มเก่าๆ ก็จะแจ้งข่าวให้ทราบ.. พอผมบอกว่า ในหนังสืองานศพนี้มีภาพเกี่ยวกับโรงหนังถวิล ไม่ค่อยมาก ไม่ทราบว่าจะมีใครเก็บไว้อีกหรือไม่ อยากนำมาประกอบเรื่องที่ลงๆ ให้มากขึ้น.. เจ้ดำก็บอกว่า เดี๋ยวจะลองถามๆ คนที่เกี่ยวข้องซึ่งใกล้ชิดดูว่า จะยังมีอีกหรือไม่..

เจน อักษราพิจารณ์ ถวิลภาพยนตร์ ร้อยเอ็ด โด่งดังมากครับในเขตจังหวัดใกล้เคียง โดยเฉพาะหนังที่สร้างโดยสันติสุชาภาพยนตร์ ผมดู สามหัวใจ คมเคียว ไอ้เหล็กไหล ชุมแพ ศาลปืนจากบริการหนังเจ้านี้ มีอยู่ครั้งหนึ่งถวิลภาพยนตร์ฉายให้ชมฟรี ๆ 3 จอพร้อมกัน จอของถวิลภาพยนตร์จะต้องเป็นจอเรดาร์ ไฟสายรุ้งประกอบ แสง สี เสียง สนั่นทุ่ง    ขอบคุณเช่นเดียวกันสำหรับข้อมูลของถวิลภาพยนตร์ ข้ออนุญาตนำภาพและข้อมูลและเผยแพร่ต่อไป ผมเคยเขียนถึงถวิลภาพยนตร์เมื่อหลายปีทาง http://www.oknation.net/blog/print.php?id=581394 การเดินทางช่วยเหลือหนังไทยครั้งใหม่คงได้หนังดี ๆ มาฝากสำหรับทุก ๆ ท่าน ตอนนี้ผมกำลังค้นคว้าว่าด้วยเรื่องหนังไทยที่มีฉากอีสานอยู่พอดี ได้อาศัยข้อมูลจากข้อเขียนของคุณมนัสส่วนหนึ่ง คงได้สนับสนุนค่าใช้จ่ายในการเดินทางครั้งต่อไปครับ  จำได้ว่าวันนั้นเป็นหน้าหนาว ฉายเรื่อง ข้าวนอกนา, สิบห้าหยก ๆ สิบหกไม่หย่อน ดูหนังจบเป็นวันเสาร์ อาทิตย์ ต้องมาเกี่ยวข้าวต่อ ส่วนอีกโปรแกรมหนึ่ง ดู คมเคียว ควบ ขุมทองแม๊คแคนน่า หนังยาวมาก

คลิกดู..
http://www.oknation.net/blog/print.php?id=581394

         ขอบคุณ คุณเจนฯ ที่ให้ข้อมูลเพิ่มเติมครับ..ผมเองก็อาศัยฟัง อาศัยอ่านจากหนังสืองานศพนี่แหละครับ ถึงได้รู้ความยิ่งใหญ่ของบริการถวิลภาพยนตร์.. ตอนนี้ เสียดายแต่ว่า หนังดังๆ หลายๆ เรื่องที่บริการถวิลภาพยนตร์เคยฉายนั้น เราหาดูไม่ได้แล้วครับ.. สำหรับการออกตามหาฟิล์มครั้งต่อไปนั้น พวกเราจะเดินทางวันเสาร์ที่ 6 กันยายน 2557 นี้ครับ ไปค้างคืนเหมือนเดิม ที่เห็นๆ ตอนนี้ คาดว่าจะได้หนังที่ สายัณห์, ยอดรัก แสดงกลับมา 2 เรื่องและก็มีหนังเก่าๆ อีกหลายเรื่องครับ..

เจน อักษราพิจารณ์ ขอบคุณเช่นเดียวกันสำหรับข้อมูลของถวิลภาพยนตร์ ข้ออนุญาตนำภาพและข้อมูลและเผยแพร่ต่อไป ผมเคยเขียนถึงถวิลภาพยนตร์เมื่อหลายปีทาง http://www.oknation.net/blog/print.php?id=581394 การเดินทางช่วยเหลือหนังไทยครั้งใหม่คงได้หนังดี ๆ มาฝากสำหรับทุก ๆ ท่าน ตอนนี้ผมกำลังค้นคว้าว่าด้วยเรื่องหนังไทยที่มีฉากอีสานอยู่พอดี ได้อาศัยข้อมูลจากข้อเขียนของคุณมนัสส่วนหนึ่ง คงได้สนับสนุนค่าใช้จ่ายในการเดินทางครั้งต่อไปครับ  จำได้ว่าวันนั้นเป็นหน้าหนาว ฉายเรื่อง ข้าวนอกนา, สิบห้าหยก ๆ สิบหกไม่หย่อน ดูหนังจบเป็นวันเสาร์ อาทิตย์ ต้องมาเกี่ยวข้าวต่อ ส่วนอีกโปรแกรมหนึ่ง ดู คมเคียว ควบ ขุมทองแม๊คแคนน่า หนังยาวมาก

        ขอบคุณครับ คุณเจน อักษราพิจารณ์ .. ที่มีเรื่องดีๆ มาให้อ่าน..สำหรับการออกตามหาฟิล์มครั้งต่อไปนั้น พวกเราจะเดินทางวันเสาร์ที่ 6 กันยายน 2557 นี้ครับ ไปค้างคืนเหมือนเดิม ที่เห็นๆ ตอนนี้ คาดว่าจะได้หนังที่ สายัณห์, ยอดรัก แสดงกลับมา 2 เรื่องและก็มีหนังเก่าๆ อีกหลายเรื่องครับ..

สลักไว้ในใจเสมอ คนดี นอกจากจะเป็นโรงหนังไว้ฉายภาพยนตร์แล้วยังเป็นที่สำหรับเปิดวิกในช่วงหน้าฝนของวงดนตรีลูกทุ่งด้วยเช่น สายัณห์ สัญญา ยอดรัก สลักใจก็มาเปิดทำการแสดงที่โรงหนังถวิลนี้บ่อยๆค่ะ