กำเนิดหนังไทย
นางสาวสุวรรณ” : ภาพยนตร์ไทยเรื่องแรก
ในปี ๒๔๖๖ ครั้งรัชกาลที่ ๖ ชาวสยามพากันตื่นเต้นและยินดี เมื่อมีคณะฝรั่งนักสร้างภาพยนตร์มืออาชีพจากฮอลลีวู้ดสหรัฐอเมริกา เดินทางเข้ามาสยามเพื่อจัดสร้างภาพยนตร์ชนิดเรื่องบันเทิง โดยใช้เรื่องราวของชาวสยามและใช้คนไทยเป็นตัวแสดง
คณะฝรั่งจากฮอลลีวู๊ดนี้มี นายเฮนรี เอ. แมคเร (Henry A.Macrae) เป็นหัวหน้าคณะ ซึ่งทำหน้าที่เป็นทั้งผู้อำนวยการสร้าง ผู้เขียนเรื่อง และผู้กำกับการแสดง นายแมคเรได้ติดต่อขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตถ่ายภาพยนตร์ในสยาม ซึ่งได้รับพระมหากรุณาธิคุณ มีพระบรมราชานุญาต ทั้งยังโปรดเกล้าฯให้กรมรถไฟหลวง และกรมมหรสพ ร่วมงานกับนายแมคเรด้วย โดยกรมรถไฟหลวงช่วยอำนวยความสะดวกในการหาสถานที่ถ่ายทำ การเดินทางและขนส่ง การล้างและสำเนาฟิล์มภาพยนตร์ ส่วนกรมมหรสพร่วมมือด้านผู้แสดงดังนี้จึงกล่าวได้ว่าเป็นการร่วมมือสร้างระหว่างสองชาติ
นายแมคเรได้แต่งเรื่องสำหรับทำภาพยนตร์ขึ้น ให้ชื่อว่า “นางสาวสุวรรณ” เป็นเรื่องอย่างนิยายความรักของหนุ่มสาวชาวสยามในสมัยนั้น
ผู้แสดงสำคัญในภาพยนตร์ซึ่งนายแมคเรคัดเลือกได้จากข้าราชการในกรมทหรสพหลวง ได้แก่ นางสาวเสงี่ยม นาวีเสถียร นางรำ แสดงเป็นนางสาวสุวรรณ นางเอก ขุนรามภรตศาสตร์ (ยม มงคลนัฏ) ตัวโขนพระราม แสดงเป็น นายกล้าหาญ พระเอกและหลวงภรตกรมมโกศล (มงคล สุมนนัฏ) สมุหบาญชี แสดงเป็นนายก่องแก้ว ตัวโกง
จุดประสงค์ของนายแมคเร นอกจากแสดงเรื่องราวความรักอย่างนิยายของหนุ่มสาวชาวสยามแล้ว เขายังต้องการแสดงให้สภาพชีวิตความเป็นอยู่ของชาวสยาม ขนมธรรมเนียมประเพณี สภาพบ้านเมือง ความงดงามของพระราชวังและวัด ความเจริญแบบสมัยใหม่ในกรุงเทพ สถานที่ท่องเที่ยวตากอากาศ ชายทะเลหัวเมือง และทรัพยากรป่าไม้เมืองในภาคเหนือ
สถานที่ถ่ายทำ นอกจากในกรุงเทพแล้ว ยังได้ยกคณะไปถ่ายทำที่หัวหิน เพื่ออวดสถานที่ตากอากาศชายทะเลลือชื่อของสยาม และเดินทางขึ้นไปถึงเชียงใหม่ เพื่ออวดฉากการทำป่าไม้
เมื่อการถ่ายทำเสร็จสมบูรณ์แล้ว นายแมคเรได้นำขึ้นน้อมเกล้าฯ ฉายถวายพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าฯ ทอดพระเนตร และได้มอบกรรมสิทธิ์ฟิล์มภาพยนตร์สำเนาหนึ่งแก่กรมรถไฟหลวง สำหรับฉายในประเทศสยาม
กรมรถไฟหลวงได้นำออกฉายสู่สาธรณชนครั้งแรกในกรุงเทพ เมื่อวันที่ ๒๒ มิถุนายน ๒๔๖๖ ท่ามกลางความตื่นเต้นยินดีของชาวสยามที่จะได้ชมภาพยนตร์ไทยเรื่องแรก
ในปี ๒๔๖๘ ฝรั่งคณะสร้างภาพยนตร์จากฮอลลีวู้ดสหรัฐอเมริการอีกคณะหนึ่ง ได้เดินทางเข้ามาถ่ายทำภาพยนตร์ในสยาม โดยใช้ชาวสยามแสดงและถ่ายทำในสยามตลอดเรื่องคือภาพยนตร์เรื่อง “ช้าง” ผูกเรื่องและจัดฉากแสดงเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับชาวบ้านป่าครอบครัวหนึ่งในภาคเหนือของสยาม ซึ่งต้องบุกเบิกหักร้างถางพงเพื่อทำนาและต้องต่อสู้กับเสือที่มารบกวนสัตว์เลี้ยง ชาวบ้านได้ทำกับดักเสือ แต่ดักได้ลูกช้างต่อมาโขลงช้างป่าบุกเข้ามาช่วยลูกและพังหมู่บ้าน ชาวบ้านจึงช่วยกันสร้างเพนียดและจับช้างป่ามาฝึกจนใช้งานได้
ภายนตร์เรื่อง “ช้าง” เข้ามาฉายในสยามครั้งแรกในปี ๒๔๗๑ ซึ่งเวลานั้น คนไทยเราได้สร้างภาพยนตร์เรื่องบันเทิงเพื่อการค้าออกมาฉายหลายเรื่อง จึงไม่มีใครตื่นเต้นและนับถือภาพยนตร์เรื่องนี้เป็นภาพยนตร์ไทยอีก
