บทที่ 616 ชุมทางหนังไทยในอดีต เสนอ เก็บตก..จากภาพเก่า

[นายเค]

บทที่ 616
ชุมทางหนังไทยในอดีต เสนอ
เก็บตก..จากภาพเก่า
โดย มนัส กิ่งจันทร์
(facebook 14 พฤศจิกายน 2557)


         สวัสดีครับ.. คำพูดที่ว่า ภาพหนึ่งภาพ แทนคำพูดได้เป็นล้านคำ..นั้นจะจริงหรือไม่.. วันนี้ ผมมีภาพเก่าๆ ที่เก็บตกจากผู้คนในอินเตอร์เน็ต มาให้ทุกท่านดูและช่วยกันเล่าบ้าง..ครับ...

ผมทำหมายเลขไว้ให้แล้ว...นึกอะไรออก ก็เล่าเลยครับ..

         หมายเลข 1 คุณสุทธิชัย สุทธิศักดิ์ บอกเป็นหัวเครื่องฉายหนัง 16 มม. ใช่แล้วครับ หัวเครื่องฉายหนัง 16 มม.รุ่นนี้ แต่ก่อนก็ใช้หลอดฉาย แต่คนฉายหนังกลางแปลงเขาอยากให้เห็นภาพสว่างขึ้น จอใหญ่ขึ้น ก็เลยต้องผ่าข้างหลังเครื่องฉายออก คือ เอาส่วนที่เป็นหลอดไฟออกไปและทำช่องให้แสงไฟจากเตาอ๊าค

         หมายเลข 2 (ถ่านคาร์บอนฯ) ส่องเข้ามาแทนครับ... ส่วน ลุงวัต บาร์เบอร์ บอกว่า หมายเลข 8 เป็นคนให้เสียง และหมายเลข 11เครื่องมือที่ใช้ประกอบการทำเสียงต่างๆ.. นั้น เกือบใช่ครับ..  คนให้เสียงหรือคนพากย์คือ หมายเลข 9 แต่หมายเลข 11 ให้เดาๆ อีกหน่อยว่า ควรจะเป็นอะไรครับ.. ภาพนี้เข้าใจว่าเป็นการแอ๊คชั่นถ่ายรูปมากกว่าครับ..เพราะฟิล์มยังไม่ใส่เครื่องฉายเลย..  รอฟังท่านอื่นๆ อีกนะครับว่า หมายเลขต่างๆ หมายถึงอะไรบ้าง..

Dave Wongbubpha สมัยก่อนช่างกล้องและคนพากษ์หนังเก่งครับโมดิฟลายไห้เข้ายุคสมัยเสมอและนําเสนอแบบถูกใจคนดูเรียนรู้ว่าท่านผู้ชมชอบแบบไหนสไตล์ไหนเและพร้อมนํามาเสนอเพื่อให้เกิดความประทับใจมากที่สุด(เอาใจคนดูว่างั้นเถอะ)หนังจะดีขนาดไหนถ้าคนดูไม่มีส่วนร่วมเชียร์ผลักดันมักจบเห่เสมอครับจวบจนกระทั่งในยุคปัจจุบันก็เช่นกันครับ

          สรุปที่เพื่อนๆ ช่วยกันบอกมานะครับ.. หมายเลข 1 หัวเครื่องฉาย 16 มม./ หมายเลข 2 เตาอ๊าค / หมายเลข 6 เครื่องขยายเสียง รุ่นเก่าเป็นหลอดครับ / หมายเลข 7 เครื่องเล่นแผ่นเสียง ไว้วางแบ็กกราวน์หนัง / หมายเลข 9 คนพากย์หนัง / หมายเลข 10 กองแผ่นเสียงหรือแผ่นวางแบ็กกราวน์.....  ส่วนที่เหลือคือ หมายเลข 3 4 5 8 11 ใครจะช่วยตอบครับว่า มันคืออะไร...

สุทธิชัย สุทธิศักดิ์ เบอร์3 กล่องใส่หัวเครื่องฉาย  เบอร4 ซิลลิคอน จุดเตาฉาย  เบอร5 หน้าจะเป็นหม้อแปลงสำหรับหัวเครื่องฉาย

         ในที่สุด ก็ช่วยๆ กันจนหมดแล้วครับ..หมายเลข 11 คุณทศพรบอกว่า เป็นเครื่องดื่ม.. ผมก็เดาว่า เป็นเช่นนั้นครับเพราะจะมีโต๊ะตั้งไว้ด้วย น่าจะเป็นอาหารที่เจ้าภาพนำมาเลี้ยงดูปูเสื่อให้คนฉายหนังกินนะครับ...สมัยที่ผมฉายหนังกลางแปลงชอบตรงนี้มากๆ ครับเพราะเจ้าภาพที่จ้างเราไปฉายหนัง เขาจะบริการเราเป็นอย่างดี มีทั้งอาหารพิเศษต่างๆ บางทีก็มีเหล้าให้เด็กหนังด้วยครับ..../

          ส่วนโคมไฟสำหรับใช้ดูบทพากย์หนังนั้น ถ้าเป็นการพากย์จริงๆ แล้ว เขาจะต้องนำมาวางอยู่ใกล้ๆ กับคนพากย์ครับ แต่นี่เขาคงทำท่าให้ถ่ายรูปเฉยๆ คือ ถ่ายรูปก่อนจะฉายหนังจริงๆ นะครับ จึงยังไม่ได้นำโคมไฟที่ติดไว้บนเตาอ๊าคอย่างที่คุณฉัตรชัยบอก มาไว้ที่คนพากย์ ประเดี๋ยวพอจะฉายหนังจริงๆ เขาก็จะนำมาวางใกล้คนพากย์ครับ.../

          หมายเลข 8 สงสัยจะง่ายไปคือ ไมโครโฟน จึงไม่มีใครบอกเลย.../

          ส่วนหมายเลข 3 4 5 นั้นพี่อู๊ด สุทธิชัยเหมาเรียบ บอกมาได้หมดแล้วครับ..คือ หมายเลข 3 จะเป็นกล่องหรือลังสำหรับใส่หัวเครื่องฉาย 16 มม.ครับ ลังตัวนี้ ถ้าไม่วางตรงนั้น ก็จะนำมาวางให้ตรงกับรีลรับฟิล์มเพื่อเวลาคนฉายหนังเขาสาวฟิล์มต่อม้วนใหม่ ฟิล์มที่สาวๆ มา ก็จะไหลลงไปอยู่ในกล่องหรือลังใบนี้เพื่อไม่ให้ฟิล์มเปื้อนดินเปื้อนฝุ่นนะครับ.../

          หมายเลข 4 คือ อุปกรณ์ที่หนักที่สุดในการฉายหนังกลางแปลงที่ใช้เตาอ๊าค เด็กหนังจะตู้เหล็กนี้ว่า ซิลิคอน เขาเอาไว้สำหรับจุดถ่านในเตาอ๊าคให้สว่างครับ..เร่งไฟอ๊าคให้สว่างด้วย สมัยก่อนใครไปฉายหนังใหม่ๆ ก็จะถูกทดสอบใจ ให้ยกซิลิคอนนี้ก่อนว่า จะสู้งานไหวหรือไม่ ผมเคยมาแล้ว หนักจริงๆ.../

          หมายเลข 5 ก็อย่างที่พี่อู๊ดบอกคือ หม้อแปลงไฟสำหรับหัวฉายเพราะหัวฉาย 16 มม.กินไฟ 110 v. เวลาเราฉายก็ต้องแปลงไฟบ้านจาก 220 v. ให้ลดลงมาก่อนครับ...  เด็กหนังชอบเรียกว่า หม้อเต็บ.. ส่วนเรื่องอุปกรณ์ทำเสียงเอฟเฟคที่หลายท่านพูดถึงนั้น ถ้าดูจากภาพนี้แล้ว จะเห็นว่า มีการวางแบ็กกราวน์ด้วยแผ่นเสียง ส่วนเอฟเฟคต่างๆ เช่นเสียงปืน ระเบิด เตะ ต่อย เขาจะต้องใช้ปากทำเองนะครับ.. เอาล่ะครับ ตอนนี้ ถ้าอ่านมาตั้งแต่ต้นๆ ก็คงจะรู้แล้วว่า 11ข้อจากภาพที่เราเห็นๆ นั้น มีอะไรกันบ้าง.. แล้วลองนึกๆ ว่า ถ้าเพื่อนๆไปดูหนังกลางแปลงแบบนี้ เพื่อนๆ จะชอบอยู่ตรงไหน...

          คุณดลวิทย์ เพ็งเรือง..  ครับ เรื่องการฉายหนังนั้น คงต้องอาศัยเพื่อนๆ ใน facebook ที่เขายังนิยมเล่นเครื่องฉายหนัง ช่วยหัดให้ละครับ..และก็ต้องหมั่นฝึกฉายไปเรื่อยๆ ให้เกิดความชำนาญเพราะคุณภาพฟิล์มหรือการทำงานของเครื่องฉายหนังแต่ละรุ่นนั้น มีรายละเอียดแตกต่างกัน ต้องใช้ให้คุ้นมือ จึงจะสนุกครับ...

          คราวนี้มามองภาพรวมๆ ของภาพที่นำมาดูวันนี้.. ภาพนี้เผยแพร่ในอินเตอร์เน็ตมานานหลายปีแล้ว..คนที่คุ้นๆ กับบรรยากาศหนังกลางแปลงยุค 16 ปลายๆ จะคุ้นกับภาพนี้ดี แต่ถ้าคนเกิดไม่ทัน ก็จะงงๆ ว่า เขากำลังทำอะไรกัน..ในภาพมีตัวหนังสือเขียนไว้ที่โต๊ะสำหรับตั้งเครื่องขยายเสียง อ่านได้ว่า สุขาภิบาลบ้านบึง.. เข้าใจว่าเป็นบ้านบึง ชลบุรี นะครับ แต่คนในภาพนี้ไม่รู้ว่า จะยังอยู่หรือไม่.. ถ้าเป็นเหตุการณ์จริงตามภาพแล้ว เข้าใจว่า จะอยู่ราวๆ ไม่เกินปี 2520.. ทำไมตั้งตัวเลขไว้ขนาดนั้น.. คืออย่างนี้ครับ หนัง 16 มม.จริงๆ แล้วมาสิ้นสุดที่ปี 2515 นะครับ แต่ระหว่างที่มีหนังไทย 16 มม.ออกฉายนั้น ก็มีหนังต่างประเทศที่เป็นฟิล์ม 16 มม.เข้ามาฉายด้วยเช่นกันเช่น หนังจีน จะเป็นภาพจอสโคป (คล้ายภาพ 16.9) แต่หนังไทย 16 มม. ภาพจะคล้ายภาพ 4.3 ซึ่งแต่ก่อนการฉายหนัง 16 มม.เขาก็ใช้เครื่องหลอดซึ่งเป็นหัวเครื่องอย่างหมายเลข 1 นั่นแหละครับ..

          แต่พอเจอหนังต่างประเทศที่ต้องขยายจอให้กว้างขึ้นใหญ่ขึ้นอีกเท่าตัว ปัญหาจึงเกิดขึ้นเพราะเมื่อมีการใส่เลนส์สโคปเข้าไป ก็จะทำให้เกิดการอมแสง หนังที่ฉายบนจอก็จะมืดลงไป... ยิ่งจอใหญ่ขึ้น ก็จะมืดยิ่งขึ้น คนฉายหนังเขาก็หาทางแก้ไขด้วยการเพิ่มความสว่างของแสงไฟ..  จึงมีการต่อเติมระบบเตาอ๊าคตามภาพหมายเลข 2 ขึ้นมาครับ..  เครื่องฉาย 16 มม.มีเตาอ๊าคแบบนี้จึงนิยมมากขึ้นเพราะฉายได้สว่างขึ้น จอใหญ่ขึ้นและฉายได้ทั้งหนังไทย หนังต่างประเทศ..อย่างไรก็ตาม แม้หนัง 16 มม.จะหยุดการสร้างจริงๆในปี 2515 แต่เพราะเครื่องฉายแบบนี้ยังอยู่ ยังใช้ประจำตามต่างจังหวัด ทำให้หนังไทย 35 มม.  สโคปที่สร้างมาก่อนปี 2515 และหลังปี 2515 จึงจำเป็นต้องมีการพิมพ์ฟิล์มลดขนาดเป็น 16 มม.สโคปเพื่อให้ใช้กับเครื่องลักษณะนี้ได้ครับ..

          ดังนั้น การจะประเมินว่า เครื่องฉายแบบนี้หยุดฉายหรือเลิกใช้กันเมื่อไหร่นั้น จึงยากที่จะบอกได้จริงๆเพราะขึ้นอยู่กับความนิยมของท้องถิ่นมาประกอบด้วย.. ผมเองดูหนัง 35 มม. เรื่อง มนต์รักลูกทุ่ง-อินทรีทอง และหนังไทยหลายๆ เรื่อง ก็ด้วยเครื่องฉาย 16 มม.แบบนี้แหละครับ..



-------------