บทที่ 617 เปิดตำนานหนังขายยาศรีตระการเภสัช ตรานกกระจอกเทศ โดย Jub Classic Movie

[นายเค]

บทที่ 617
ชุมทางหนังไทยในอดีต เสนอ
เก็บตกจาก www.peoplecine.com
เปิดตำนานหนังขายยาศรีตระการเภสัช ตรานกกระจอกเทศ โดย Jub Classic Movie
(facebook 18 พฤศจิกายน 2557)


         สวัสดีครับทุกท่าน.. ระหว่างรอดูเทปสัมภาษณ์พระเอกดาวรุ่ง ปี 2509-2512 คือ คุณสรายุทธ-ชัยยุทธ เวชยันต์ นั้น เผอิญไปเห็นโพสที่ facebook ของเว็บพีเพิลซีนที่ผมเป็นสมาชิกอยู่ด้วย.. เขาพูดถึงหนังขายยาตรานกกระจอกเทศ แห่งจังหวัดอุดรธานี ครับ.. ดูแล้ว น่าสนใจมากๆ ก็เลยติดต่อขอภาพถ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง บอกเขาว่า จะขอนำมาโพสที่ facebook ชุมทางหนังไทยในอดีต อีกครั้งนะครับ.. (เห็นว่า ช่วงนี้ เว็บมีปัญหาเรื่องการโพสรูป ยังลงรูปไม่ได้ ผมก็เลยขอเขามาก่อนนะครับ)....  และต่อจากนี้ไปก็คือ เรื่องราวและภาพประกอบจากเว็บพีเพิลซีน.. เปิดตำนานหนังขายยาศรีตระการเภสัช ตรานกกระจอกเทศ โดย Jub Classic Movie และพี่แอ๊ด สตูดิโอ....

           ที่ตั้งปัจจุบันของโรงแรมศรีตระการ.. ซึ่ง นายสิงห์ เพ็งสา สร้างขึ้นหลังจากได้ทำกิจการหนังขายยาศรีตระการเภสัชมาแล้วระยะหนึ่ง..

         ระยะหลังๆ นี้ เวลาไปตามหากากฟิล์มหนังไทยเก่าๆ มักจะได้รับคำบอกกล่าวว่า ถ้าเป็นหนัง 16 มม.เก่าๆ ทำไมไม่ลองไปตามหาจากพวกหนังขายยาดูบ้าง พวกนี้เขาจะฉายหนังมานาน อาจจะเก็บฟิล์มนั้นไว้ก็ได้..ก็เลยนึกได้ว่า ที่จังหวัดอุดรธานี ใกล้ๆ บ้านพี่แอ๊ด Add Peoplecine แห่ง www.peoplecine.com ของเรา ก็เคยมีคนทำหนังขายยาอยู่ด้วย แต่ทราบเขาเลิกกิจการไปนานแล้ว ปัจจุบันทำเป็นโรงแรม.. แต่เพราะความอยากรู้ อยากเห็น อยากไปพูดคุยถึงความหลังเก่าๆ จึงขอให้พี่แอ๊ดช่วยติดต่อประสานงานให้หน่อย

นายสิงห์ เพ็งสา  เจ้าของหนังขายยาศรีตระการเภสัช


พี่น้อย สุวรรณี เพ็งสา กับ คุณสันกฤต เพ็งสา น้องชาย..

           ภาพข้างบนคือ นายสิงห์ เพ็งสา เจ้าของหนังขายยาศรีตระการเภสัช... ส่วนภาพล่างนี้คือ พี่น้อย สุวรรณี เพ็งสา กับ คุณสันกฤต เพ็งสา น้องชาย.. เห็นป้ายด้านหลังคือ ป้ายร้านขายยาที่จดทะเบียนไว้..

รูปถ่ายรถหนังขายยา รุ่นหนัง 16 มม.พากย์สดๆ ซึ่งภาพเหล่านี้ติดไว้โชว์ที่โรงแรมศรีตระการ อุดรธานี...

         จากนั้น วันเสาร์ที่ 8 พฤศจิกายน 2557 ผมกับเพื่อนจึงเดินทางไปจังหวัดอุดรธานี ไปหาพี่แอ๊ดเพื่อให้ช่วยนำทาง..แต่พอไปถึง พี่แอ๊ดไม่ได้เพียงแต่ช่วยนำทางแล้วครับ ไหนๆ เราก็ไปถึงถิ่นแบบนี้ พี่แอ๊ดก็เลยมาเป็นพิธีกรกิตติมศักดิ์ให้ผมด้วย..พี่แอ๊ดพาเราไปที่โรงแรมศรีตระการ ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากร้านพี่แอ๊ด..

         เมื่อไปถึง ก็พบกับ พี่น้อย สุวรรณี เพ็งสา ผู้จัดการโรงแรมศรีตระการ ซึ่งเป็นลูกสาวนายสิงห์ เพ็งสา ผู้ก่อตั้งกิจการหนังขายยาศรีตระการเภสัช ตรานกกระจอกเทศและต่อมาจึงได้สร้างโรงแรมแห่งนี้ด้วย หลังจากทักทายแนะนำตัวกันแล้ว เราก็เริ่มบันทึกเทปสดๆ ทันที พี่น้อยเล่าประวัติความเป็นมาของคุณพ่อสิงห์กับกิจการหนังขายยาว่า มีความเป็นมาอย่างไร.. ระหว่างนั้นก็ชี้ให้ดูรูปถ่ายเก่าๆ ที่ติดโชว์ตามผนังโรงแรมด้วยว่าเป็นภาพอะไรบ้าง.. ระหว่างนั้น คุณสันกฤต เพ็งสา ซี้ของพี่แอ๊ดซึ่งเป็นน้องชายพี่น้อย สุวรรณี ก็เข้ามาสมทบและช่วยเล่าเรื่องราวอีกคน..น่าตื่นเต้นและสนุกครับ.. เขียนไม่หมดหรอกครับ ต้องดูจากเทปสัมภาษณ์นะครับ

พี่น้อย สุวรรณี กำลังรื้อใบปิดหนังเก่าๆ ที่ยังเก็บไว้.. บอกว่าจะเอาไว้ทำมุมหนึ่งสำหรับคุณพ่อ...


พี่น้อย สุวรรณี กำลังอธิบายให้คุณจุ๊บ-พี่แอ๊ด ฟังถึงเรื่องราวของหนังขายยาศรีตระการเภสัช

         ส่วนเรื่องข้าวของที่เหลือจากการฉายหนังขายยาไม่ว่าจะเป็น เครื่องฉายหนัง ฟิล์ม ใบปิดโปสเตอร์หนังนั้น เท่าที่ฟังๆ มาเห็นว่า คุณพ่อสิงห์ เพ็งสา แทบจะไม่เคยขายให้ใครเลย ท่านเก็บไว้ในโกดังตลอดมา แต่ด้วยระยะเวลาที่เก็บมายาวนานประกอบกับการขนย้ายข้าวของหลายครั้ง ก็เลยทำให้มีบางส่วนเสียหายไปแล้ว เมื่อพูดคุยกันเสร็จสรรพ คุณสันกฤตก็พาเราไปดูฟิล์มเก่าๆ ที่ยังเหลืออยู่ หากเห็นว่า ยังพอฉายได้ ก็ยินดีให้ยืมไปเก็บภาพไว้ก่อน...แม้ว่าฟิล์มจะเสียหายไปมากแล้ว แต่ที่เหลือๆ กองๆ ให้เห็นก็ยังมีค่าสำหรับเรา.. ตลอดเวลาที่ผมรื้อฟื้นนั้น..

          คำพูดของคุณสันกฤต เพ็งสา ยังก้องอยู่ในหูผมว่า.. อยากเห็นหนังของพ่ออีก..อยากให้คนอื่นได้ดูหนังของพ่อบ้าง..จึงทำให้เราพยายามเลือกฟิล์มกลับมาบ้านให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ แม้บางม้วนจะเสียหายไปกว่าครึ่งม้วน แต่เราก็นำกลับมาเพราะคิดว่า ยังมีอีกครึ่งม้วนที่อาจจะใช้ได้.. วันนั้น เราจึงได้ฟิล์มกลับมาหลายม้วนและได้ฟังเรื่องราวอันน่าภาคภูมิใจของตระกูลเพ็งสากับเรื่องราวของหนังขายยาที่เกือบจะเรียกได้ว่า เป็นเจ้าแรกๆ ในจังหวัดอุดรธานี

คลิกดูเทปสัมภาษณ์ เปิดตำนานหนังขายยา ศรีตระการเภสัช ตรานกกระจอกเทศ อุดรธานี


-------------------------

รถหนังขายยาอีกคันครับ.. รายละเอียดต้องดูจากเทปสัมภาษณ์นะครับว่า แต่ละคันมีความเป็นมาอย่างไรบ้าง..


เกวียนสำหรับใช้เร่ขายยาในสมัยนั้น


รถหนังขายยายุคหนัง 16 มม. รุ่นแบบนี้มี 2 คันครับ


ครอบครัว เพ็งสา ผู้สร้างตำนานหนังขายยาศรีตระการเภสัช


ฟิล์มหนังบางส่วนที่เก็บไว้


พี่น้อย สุวรรณี กำลังให้สัมภาษณ์กับคุณจุ๊บ..


ใบปิดหนังบางส่วน..


แพ ที่ใช้เร่ขายยา..ของศรีตระการเภสัช


รถหนังขายยารุ่นหลังๆ ของ ศรีตระการเภสัช


เรือ ที่ใช้เร่ขายยาในยุคแรกๆ ของ ศรีตระการเภสัช


แผ่นหนังบางส่วน


เกวียน..ที่ใช้เร่ขายยา


แพ ที่ใช้เร่ขายยา


ถ้าดูจากเทป จะมีการพูดถึง การทอดกฐินของหนังขายยาศรีตระการ.. ก็ภาพนี้แหละครับ


ภาพเก่าๆ เหล่านี้ดูได้จากห้องโถงโรงแรมศรีตระการ อุดรธานี ครับ


คุณจุ๊บ กำลังเลือกฟิล์มหนัง 16 มม.ครับ

            ก่อนหน้านี้หลายปีมาแล้ว ผมเคยได้ยินเรื่องราวของ หนังขายยาศรีตระการเภสัช ตรานกกระจอก มาแล้ว ก็ได้แต่พูดๆกับพี่แอ๊ดในฐานะเป็นคนอุดรธานีว่า น่าจะมีการบันทึกเรื่องราวเก่าๆ เหล่านี้ไว้ ตอนที่พูดๆ ก็ไม่รู้ด้วยซ้ำไปว่า ในชั้นลูกของเขาจะเก็บรวบรวมภาพถ่ายเก่าๆ ไว้มากขนาดนี้..กระทั่งคุณจุ๊บบอกว่า จะไปขอให้พี่แอ๊ดช่วยบันทึกเรื่องราวนี้ไว้ ผมก็รอดู..แล้วก็พบว่า หนังขายยาเจ้านี้เขาโดดเด่นมากๆ ในจังหวัดอุดรธานี ดูๆ แล้วเรียกว่า เป็นเจ้าที่เก่าแก่ที่สุดก็ว่าได้..

            เห็นแค่ภาพถ่ายรถหนังขายยาเก่าๆ ซึ่งมีหลายคัน ก็บ่งบอกได้ถึงความจริงใจในการทำหนังขายยาของเจ้านี้ น่าเสียดายที่บอกว่า ตอนนี้รถหนังไม่เหลือสักคัน.. จริงๆ แล้ว บ้านพี่แอ๊ดกับโรงแรมศรีตระการก็อยู่ไม่ไกลกัน..ในฐานะคนเขียนเรื่องบันเทิงในอดีต พี่แอ๊ดน่าจะลองคุยกับพี่น้อย สุวรรณี กับคุณสันกฤตถึงความเป็นไปได้ที่จะมีโอกาสจัดกิจกรรมอะไรสักหน่อยที่เกี่ยวกับหนังขายยาศรีตระการเภสัชนะครับ..

            พอดูเทปสัมภาษณ์ชุดนี้แล้ว ทำให้คิดได้ว่า จริงๆ แล้ว ก็ยังมีเรื่องราวของหนังขายยาเก่าๆ อีกหลายยี่ห้อ.. หรือเรื่องราวของบริการหนังกลางแปลงเก่าๆ ที่ปั้จจุบันเขายังอยู่หรือรุ่นลูกรุ่นหลานยังทำกิจการอยู่ เราน่าจะตามไปสัมภาษณ์เขาเหล่านั้นมาลงยูทูปให้หมดนะครับ..เผื่อว่า วันหน้า พอมีใครพูดถึง หนังขายยาหรือหนังกลางแปลง ก็จะสามารถหาข้อมูลเพิ่มเติมได้ หนังขายยาหรือหนังกลางแปลง ก็จะไม่ถูกลืมนะครับ...

            ถ้าเป็นหนังขายยาที่มีต้นตออยู่เมืองหลวงอย่างกรุงเทพฯ นั้น เข้าใจว่า เขาคงทำประวัติต่างๆ ไว้แล้ว เป้าหมายของเราคือ หนังขายยาที่อยู่ต่างจังหวัดซึ่งปัจจุบันอาจจะเลิกกิจการไปแล้ว..  จะเหลือรถหรือตำรับยาอะไรบ้างนิดๆ หน่อยๆ ก็ยังดี ยิ่งถ้าได้เจอเจ้าตัวด้วยก็ยิ่งดีครับ ถ้าไม่ได้ ก็อาจเป็นชั้นลูกๆหลานๆ ที่พอให้ข้อมูลได้ ก็น่าจะทำไว้นะครับเพราะอีกหน่อย ตำนานหนังขายยา ก็จะถูกลืมไปหมด.. อย่างหนังขายยาศรีอุดมโอสถ อำเภอทับคล้อ จ้งหวัดพิจิตร นั้น เราเคยไปเปิดกรุฟิล์มแล้ว แต่ยังไม่เคยเจาะลึกรายละเอียดเรื่องหนังขายยาเลยครับ น่าจะรีบบันทึกไว้ก่อนที่จะสายเกินไป..

Aek Vajara ตอนผมเด็กๆเวลาปิดเทอมไปอยู่กับแม่ที่ลาดบัวขาว บ้านโป่ง ราชบุรี ถนนจากสะพานบ้านโป่งเข้าไปจนไปทะลุลูกแก เมืองกาญฯ มีวัดอยู่สามวัดคือ วัดบางพัง วัดลาดบัวขาว(วัดหลวงพ่อสุรินทร์ผู้โด่งดังด้านบู๊ มีเหรียญหมูไฟอันลือลั่น) และวัดรางวาลย์ ตกกลางคืน จะมีหนังกลางแปลง มีวัดไหน ก็จะเดินไปบนทางลูกรัง ไม่มีไฟฟ้า ขากลับก็ใช้แสงจากดวงจันทร์นำทาง มีหนังสือพิมพ์ หรือไม่ก็เสื่อ เดินไปจองที่ตั้งแต่บ่ายๆ หนังฉายจริงร่วมๆสองทุ่มครึ่ง ในงานมีอ้อยควั้น อ้อยขาไก่ ขนมปังหน้าน้ำตาลสีๆร้อยเป็นพวง น้ำอ้อยเย็นๆ ก๋วยเตี๋ยวอร่อยๆ ลูกชิ้นปิ้งร้อนๆ ไก่ปิ้งเสียบไม้สีแดงๆส่วนมากจะเป็นหนังกับกระดูก ปิ้งแล้วรสชาดหอมหวานมันอร่อยควันโขมง แถมมีแตงกวาให้แนมแก้เลี่ยนด้วย ตอนเด็กๆรู้สึกตื่นตาตื่นใจ กับเสียงดังจากลำโพง ถ้าจำไม่ผิด จะมีหนังไทยหนึ่งเรื่อง หนังจีนของชอว์บราเดอ หนึ่งเรื่อง และหนังฝรั่งอีกหนึ่งเรื่อง

สมัยก่อนคืนนึงอาจจะถึง4-5เรื่อง เอากันจนถึงตี5เลย แล้วแต่ว่าแก้บนกันกี่เรื่อง ขนมเบื้องญวนก็มีขาย ถ้าที่วัดไม่มีหนังขายยา ส่วนมากมาแก้บน เรื่องแรกๆก็ยังนั่งดู เรื่องหลังๆนอนดู บางทีหลับไปตื่นมาดูเรื่องสุดท้ายพอดี จำได้ว่าถ้าหนังผีดังๆคนตะเยอะ เด็กก็แยะ แต่พอผีมาก็หลับตาปี๋ บ้างก็ไปหลบหลังพ่อแม่ตอนเด็กๆชอบดูหนังกำลังภายใน เดวิด เจียง ตี้หลุง เฉินกวรไถ้ ราวๆ ปี 2517-2526 เป็นช่วงที่ได้ดูหนังกลางแปลงบ่อยมากๆ

ครั้งนึงน่าจะอายุ12เดินไปดูหนังที่วัดลูกแก ไกลมาก ราวๆตีสี่เดินกลับ ด้วยความซนหรือซุ่มซ่าม เดินกลิ้งลงไปข้างทาง ดีที่ไม่ตกลงไปลุกเพราะด้านข้างทางเป็นแม่น้ำแม่กลอง ตกลงไปบนตะพัก แม่กับน้าๆที่มาด้วยร้องด้วยความตกใจนึกว่าเราตกลงไปข้างล่าง คงตายแน่ พอเข้ามาดูเห็นเราค้างอยู่บนตะพัก ก็มองเห็นเห็ดโคนขึ้นเต็มไปหมด เหมือนเปิดไฟแสงเรืองๆจากเห็ดโคน ตกสายๆก็พากันมาเก็บ เห็ดมันขึ้นเอง มีม่านเถาวัลน์บดบังไม่มีใครรู้ จำได้ว่ากินเห็ดโคนอยู่หลายวันเลย

          ถ้าเป็นกลิ่นเปรี้ยวๆ นั่นแสดงว่า ฟิล์มจะฉายไม่ได้แล้วนะครับ...ฟังคุณเอก Aek Vajara เล่าเรื่องไปดูหนังกลางแปลงที่จะแสนทรหด.. แต่ก็เป็นความสุขอย่างหนึ่งของเด็กๆ ที่มีโอกาสได้ไปดูหนังกันนะครับ คิดว่าเรื่องที่เล่ามานั้นอาจไปตรงกับเพื่อนๆ บางคนก็ได้เพราะ ณ ที่แห่งนี้เต็มไปด้วยอดีตเกี่ยวกับหนังไทย..

          ท่านใดมีประสบการณ์ดูหนังกลางแปลงก็เล่าสู่กันฟังนะครับ เรื่องแบบนี้ เราอาจมองว่า ธรรมดา แต่สำหรับคนที่ไม่เคยสัมผัส ถ้าได้อ่าน จะรู้ว่ามันเป็นอะไรที่น่าสนใจมากๆ แบบนี้จะเรียกว่า ประวัติศาสตร์จากคำบอกเล่าครับ ยิ่งถ้าบอกได้ว่า ไปดูหนังกลางแปลงชื่อบริการอะไร.. มีหนังเรื่องอะไรบ้าง ก็ยิ่งทำให้มองเห็นประวัติศาสตร์ชัดขึ้นครับ... ขอฝากเพื่อนๆ ด้วยนะครับ ท่านใดพอจะนึกออกว่า เคยเห็นหนังขายยาที่ไหนบ้าง เอาแบบว่าเป็นหนังขายยาที่อยู่ประจำท้องถิ่นนะครับ ไม่ใช่เร่มาจากกรุงเทพฯ ผมคิดว่า เราน่าจะไปตามสัมภาษณ์พวกเขาเก็บไว้นะครับ นึกออกก็บอกหน่อยนะครับ..

          ติดต่อลูกชายเจ้าของหนังขายยาศรีอุดมโอสถได้แล้วครับ..พรุ่งนี้ จะเดินทางไปสัมภาษณ์ความเป็นมาของหนังขายยาเจ้านี้ครับ...